1. GİRİŞ Wine Microsoft Windows programlarını (DOS, Windows 3.x ve Win32 uygulamaları dahil) Unix üzerinde çalıştırmanıza izin veren bir programdır. Microsoft Windows ikili dosyalarını yükleyip çalıştıran bir program yükleyici ve Windows API çağrılarını Unix ve X11 eş değerlerini kullanarak gerçekleyen (Winelib isimli) bir kitaplıktan oluşur. Kitaplık ayrıca Win32 kodlarını doğal Unix çalışabilir dosyalarına çevirmek için kullanılabilir. Wine, GNU LGPL altında dağıtılan özgür bir yazılımdır; ayrıntılar için LICENSE dosyasına bakabilirsiniz. 2. HIZLI BAŞLANGIÇ Eğer kaynaktan derlemek istiyorsanız, Wine'ı derlemek ve kurmak için Wine Kur'u kullanmanız önerilir. Wine kaynak kodu içerisinde (README dosyasını içeren) en üst dizine geçin ve aşağıdaki komutu verin: ./tools/wineinstall Programları "wine [seçenekler] program" şeklinde çalıştırabilirsiniz. Daha ayrıntılı bilgi ve sorun çözümü için, bu dosyanın geri kalanını, Wine kılavuz sayfalarını ve özellikle http://www.winehq.org sitesindeki zengin bilgi arşivini okuyabilirsiniz. 3. GEREKSİNİMLER Wine'ı derlemek ve çalıştırmak için, aşağıdakilerden en az birine sahip olmanız gerekir: Linux sürüm 2.0.36 veya üzeri FreeBSD 5.3 veya sonrası Solaris x86 2.5 veya sonrası NetBSD-current Wine çalışmak için çekirdek düzeyinde evre desteğine ihtiyaç duyduğundan sadece yukarıda söz edilen işletim sistemleri desteklenmektedir. Çekirdek düzeyi evrelerini destekleyen diğer işletim sistemleri de gelecekte desteklenebilir. Linux hakkında bilgi: Linux 2.2.x hala çalışması gerekirken Linux 2.0.x de hala çalışabilir (çok eski 2.0.x sürümlerinde evre ile ilgili çökmeler yaşanmaktadır), 2.4.x gibi yeni bir çekirdek kullanmak en iyisidir. FreeBSD hakkında bilgi: Wine FreeBSD 4.x ve FreeBSD 5.x üzerinde derlenmesi gerekirken FreeBSD 5.3 öncesi sürümler büyük olasılıkla düzgün çalışmayacaktır. Ayrıntılı bilgi aşağıdaki adreste yer alan FreeBSD uyarlama ağacında bulunabilir: <ftp://ftp.freebsd.org/pub/FreeBSD/ports/ports/emulators/wine/>. Solaris hakkında bilgi: Wine'ı derlemek için muhtemelen GNU araçlarına (gcc, gas, vb.) ihtiyaç duyacaksınız. Uyarı: gas kurmuş olmak onun gcc tarafından kullanılacağını temin etmez. gas kurduktan sonra yeniden gcc derlemeniz veya cc, as ve ld sembolik bağlantılarını gnu araçlarına ayarlamanız gerekmektedir. NetBSD hakkında bilgi: USER_LDT, SYSVSHM, SYSVSEM ve SYSVMSG seçeneklerinin çekirdeğinizde etkin olduğundan emin olunuz. Desteklenen dosya sistemleri: Wine birçok dosya sisteminde çalışabilir. Bununla beraber, Wine /tmp dizini için umsdos kullanıldığında hata verecektir. Samba üzerinden yapılan dosya erişimlerinde de birkaç uyumluluk sorunu raporlanmıştır. Ayrıca, NTFS şu an sadece okuma kipinde güvenli bir şekilde kullanılabildiği için NTFS kullanmamanızı öneririz. Windows programları, çalışmak için neredeyse her zaman yazma erişimine gereksinim duyarlar. NTFS dosyaları ile çalışmak zorunda kaldığınızda, dosyaları yazılabilir bir konuma kopyalayabilirsiniz. Temel gereksinimler: X11 geliştirme dosyalarının kurulu olması gerekir (Debian'da xlib6g-dev, Red Hat'da XFree86-devel adlı paketler). Derleme aracı gereksinimleri: x86 sistemlerinde gcc >= 2.7.2 gereklidir. 2.7.2.3 öncesi sürümlerde bazı dosyaların en iyilemeli derlenmesinde, daha çok başlık dosyası yönetimi ile ilgili sorunlardan dolayı hata oluşmaktadır. pgcc şu an Wine ile çalışmamaktadır. Bu sorunun nedeni bilinmemektedir. Elbette "make" aracına da (genellikle GNU make) gereksinim duyacaksınız. Ayrıca flex 2.5 sürümü ve sonrası ile birlikte bison gereklidir. Seçeneğe bağlı destek kitaplıkları: Eğer CUPS yazdırma desteği isterseniz, hem cups hem de cups-devel paketlerini kurmalısınız. Tam işlevsel bir msxml gerçeklemesi elde etmek için libxml2 paketini kurunuz. 4. DERLEME Eğer wineinstall kullanmamayı seçtiyseniz, Wine'ı derlemek için aşağıdaki komutları çalıştırınız: ./configure make depend make Bu "wine" programını ve destek kitaplıklarını/ikili dosyalarını derleyecektir. "wine" programı Windows uygulamalarını yükleyecek ve çalıştıracaktır. "libwine" ("Winelib") kitaplığı Windows kaynak kodunu Unix altında derlemek ve bağlamak için kullanılabilir. Derleme yapılandırma seçeneklerini görmek için ./configure --help giriniz. Yama dosyası kullanarak yeni bir sürüme yükseltmek için önce en üst dizine (README dosyasının bulunduğu dizin) geçin. Ardından bir "make clean" yapın ve şu komutla sürümü yamalayın: gunzip -c yama-dosyası | patch -p1 "yama-dosyası" yama dosyasının adıdır (Wine-yymmdd.diff.gz benzeri). Ardından yine "./configure" komutunu verin ve "make depend && make" komutunu çalıştırın. 5. KURULUM Wine düzgün bir şekilde inşa edildiğinde, "make install" komutunu verebilirsiniz; bu komut wine çalışabilir dosyalarını, kılavuz sayfalarını ve gerekli birkaç dosyayı kuracaktır. Önce, çakışan eski bir wine kurulumunu kaldırmayı unutmayın. Kurmadan önce "dpkg -r wine" veya "rpm -e wine" veya "pisi rm wine" ya da "make uninstall" komutlarından birini deneyin. Yapılandırma ipuçları için http://www.winehq.org/ adresinde Destek bölümüne bakınız. Eğer paylaşımlı kitaplık hataları alıyorsanız (ör. "Error while loading shared libraries: libntdll.so"), root olarak kitaplık yolunu /etc/ld.so.conf dosyasına eklediğinizden ve ldconfig komutunu verdiğinizden emin olun. 6. PROGRAMLARIN ÇALIŞTIRILMASI Wine'ı çağırırken çalışabilir dosyanın tam yolunu verebilir veya sadece bir dosya adı belirtebilirsiniz. Örneğin: Solitaire çalıştırmak için: wine sol (dosyaları konumlandırmak için config wine sol.exe dosyasındaki Path arama yolunu kullanarak) wine c:\\windows\\sol.exe (DOS dosya adı sözdizimi ile) wine /usr/windows/sol.exe (Unix dosya adı sözdizimi ile) wine sol.exe /parametre1 -parametre2 parametre3 (programı parametre vererek çağırma) Not: komut satırında tam bir dosya adı verildiğinde dosyanın yolu ayrıca path bilgisine eklenecektir. Wine henüz tamamlanmış değildir; bu nedenle bazı programlar çökebilir. Eğer winedbg'yi documentation/debugger.sgml'de belirtildiği gibi düzgün bir şekilde kurarsanız, bir hata ayıklayıcı satırına düşeceksiniz. Böylece hatayı keşfedip sorunu çözebilirsiniz. Bunun yapılışı hakkında daha fazla bilgi için lütfen documentation/debugger.sgml dosyasını okuyunuz. Wine'ın erişimine açtığınız tüm önemli dosyalarınızı yedeklemelisiniz veya bu dosyaların özel bir Wine kopyalarını tutmalısınız. Çünkü, bazı dosya bozulmalarını raporlayan kullanıcılar görülmüştür. Explorer'ı çalıştırmayın, örneğin, eğer düzgün bir yedeğiniz yoksa bazı dizin adlarının değiştirilmesine veya bozulmasına yol açabilir. Messenger gibi diğer MS uygulamaları da bir şekilde Explorer'ı çalıştırdıklarından dolayı güvenli değildir. Birtakım bozulmalar (!$!$!$!$.pfr) kısmen bu adresteki bilgiler kullanılarak düzeltilebilir: http://home.nexgo.de/andi.mohr/download/decorrupt_explorer 7. DAHA FAZLA BİLGİYE ERİŞİM WWW: Wine hakkında geniş bilgiyi WineHQ sitesine http://www.winehq.org/ adresinden ulaşarak edinebilirsiniz : çeşitli Wine kılavuzları, uygulama veritabanı, hata izleme gibi. Burası muhtemelen en iyi başlangıç noktasıdır. SSS: Wine hakkında sıkça sorulan sorulara buradan ulaşabilirsiniz: http://www.winehq.org/FAQ Usenet: comp.emulators.ms-windows.wine üzerinde wine ile ilgili konularda tartışabilir ve yardım alabilirsiniz. Hatalar: Hatalarınızı http://bugs.winehq.org adresinden Wine Bugzilla ile raporlayabilirsiniz. Lütfen bir hata raporlamadan önce hatanın önceden girilip girilmediğini öğrenmek için bugzilla'da arama yapınız. Hata raporlarını ayrıca comp.emulators.ms-windows.wine haber grubuna gönderebilirsiniz. Lütfen hangi bilgilerin gerekli olduğunu öğrenmek için documentation/bugs.sgml dosyasını okuyunuz. IRC: irc.freenode.net sunucusundan #WineHQ kanalı ile çevrimiçi yardım alabilirsiniz. CVS: Geçerli Wine geliştirme ağacı CVS üzerinden erişilebilir. Daha fazla bilgi için http://www.winehq.org/cvs adresine gidiniz. E-posta listeleri: Wine geliştiricileri için birtakım e-posta listeleri bulunmaktadır. Daha fazla bilgi için http://www.winehq.org/forums adresine gidiniz. Eğer bir şey eklemek veya hata düzeltmek istiyorsanız, lütfen sonraki sürümde içerilmesi için wine-patches@winehq.org e-posta listesine bir yama ('diff -u' biçiminde) gönderiniz. -- Alexandre Julliard julliard@winehq.org -- Türkçe çeviri: Fatih Aşıcı fasici@linux-sevenler.org